- युगांक नायक
एक भुरगो गळ्यांत कॅमेरा घेवन भोंवता, सगळ्यांक उमेदीन हडकिता, नाव ताचें कोणाक खबर ना, सगळेंच ताका भाचो म्हणटात. नित्या भाई तागेलो मामा म्हूण नित्या भाई आतां सगल्यांचो नित्यामामा, आनी नित्यामामालो भाचो म्हण तो सगळ्यांचोच भाचो. कोंकणी चळवळींत अशें सर्रास घडटा. दामोदर मावजो हो सगळ्यांक भाई, पुंडलीक नायक हो सगळ्यांक दादा. कोंकणी चळवळींत पुराय कुटुंबांच सक्रीय जातात आनी कोंकणी चळवळीक शक्त दिता. सान पिरायेचो सुजय परिषद, महोत्सव, संमेलनांनी भोंवत केन्ना कोणाचे मांडयेर तर केन्ना कोणाच्या खांदार.
नित्यानंद नायक हाणीं १ मायाक संवसाराक अकस्मात आदेवस म्हळो. तळागळांतल्यान शिकून आनी आपल्या बरोबर आपल्या भावंडांक शिकोवन नित्यान सगळ्यांक वयर काडले.चळवळ सोडून कुटूंबाक वेळ दिवचो अशी चळवळ आनी कुटूंबाची विभागणी केन्ना ताणें करूंक ना. कोंकणी राजभास जाल्या उपरांत कोंकणी चळवळींत आक्रमक तरणाटे आयले तातूंतलो नित्यानंद नायक. कोंकणी चळवळ वा साहित्याची फाटभूंय नासतना भौसांतल्यान येवपी फस्ट जनरेशन कोंकणी. ह्या
तरणाट्यानी कोंकणी मराढीचो वाद खऱ्या अर्थान मिटयलो. कारण आयचे तरणे पीळगेक कोंकणी ही गोंयची राजभास हातूंत मात्तूय दुमत ना. ताचें मोठे श्रेय ९०च्या दसकांत तयार जाल्ले नवे दमाचे पीळगेक वता. नित्यान तन, मन आनी धन कोंकणी चळवळीक ओंपलें. कोंकणी रायटर हो आदीं फायटर हे परंपरेंत कोंकणी चळवळीची बांदावाळ घडल्या. पूण कांय लोकांचें जिवितूच फायटींगांत सरलां. ताणीं कोंकणी चळवळीक घाम दिला आनी रगतूय आटयलां. गोवा युवा महोत्सवांत भर माटवांत धगघगती मशाल पेटून उरता ताचें हें प्रतीक. नित्या सादारण तसोच. पुराय जिवीत, चळवळीचें संघटन बांदप आनी तरणट्यांक कोंकणीकडे ओडप. नित्या हो चळवळीचो फुलटायम कार्यकर्तो आशिल्लो. कोंकणीच्या तत्वाखातीर केदेंय व्हडलें बलीदान दिवपाक ताणें फाटी फुडें पळयलें ना. कोंकणिचीं पत्रकां विधानसभेंत उडोवन आपल्याचेर पुलीस केस जातली, सरकारी नोकरी मेळची ना हें ताणें चितून तो फाटीं सरलो ना. सकाळीं उटून पुस्तकां खांक्याक मारून नित्या कॉलेजींत कोंकणीचो फुलटायम कार्यकर्तो कसो वतालो. नित्याच्या हाता सकयल घडलेले विद्यार्थी आयज चळवळ, साहित्य आनी अध्ययनाच्या मळार चमकतात.
नित्या मामल्या सपनांतली कोंकणी चळवळ मुखार व्हरुया…
नित्या कोंकणीवादी आशिल्लो. वादी म्हणळ्यार ज्या लोकानी ism (इजम)केलां तातूंतलो एक. पूण वाद करतना नित्यान केन्ना मनीसपण सोडलें ना. याद जाता दिवचले मैदानार युवा मराठी साहित्य संमेलन चलतालें. सकाळच्यान थंयचे वक्ते कोंकणी चळवळीचेर तुटून पडिल्ले. लागींच्या नारायण झाट्ये महीविद्यालयांत कोंकणी युवा साहित्य संमेलन चलतालें. कितें चलता तें आयकूपाक हांव मैदानाच्या भायर उबो राविल्लों, इतल्यान नित्या आयलो. आनी कसलीच भीड मुर्वत दाखय नासतना मराठी युवा संमेलनाच्या माटवांत बसलो. ताका पळोवन हावूंय गेलों आनी ताचे बरोबर बसलों. नित्याक पळोवन थंय सगलेच अजापले आनी गडबडले. थंय दोगतीग जाण नित्याचे समकालीन प्रध्यापक आशिल्ले. ‘आमी तुमचेर कितें उलयता? तुमी विद्यार्थ्यांक आपोवन गरजे भायर वादाचे विशय कित्याक उलयतात. कितें तरी प्रेरणा दिवपाचें उलयात.’ अशें नमळायेन सांगून नित्या भायर सरलो. अशें करपाक कापस्ताद आनी मन नितळ आसूंक जाय.
गोवा युवा महोत्सवाच्या सर्तीं उपरांत आमचे आयोजकां कडेन वाद जाताले. आवाज वाडटालो आनी वातावरण तणावाचें जातालें. वाद तोंकाच्या पावंड्यार पावलो जाल्यारय नित्यान केन्ना आवाज वाडयल्ल्याची याद जायना. तुमी आमचेच भुरगे म्हण पयलीं वेंग मारपी नित्या आसतालो. आसल्या कित्येक वादानींच आमी लागीं आयल्या. एक वेंग जाय आशिल्ली किजीलां सोपोवन बद्द फुडल्या वर्सा नवें किजील घेवन झगडीं करपाक.
नित्या खंय रावतालो तें आजूनय म्हाका खबर ना. पूण कितलेशेच खेपो हांव ताच्या फ्लेटार रावलां. ताचें कारण म्हळ्यार जेन्ना जेन्ना काळोख जालो तेन्ना ‘तूं आनी घरा वचूं नाका, फ्लॅटार राव आनी सकाळीं म्हाजे बरोबर भायर सर’ अशें सांगून नित्यान दवरला. रातचो वचप आनी सकाळ उदेवच्या आदीं भायर सरप ते खातीर जाग्याचो अंदाज केन्ना आयलो ना.
कोंकणी कार्यकर्ते नित्यानंद नायक अंतरले
नित्याचें एक अभ्यासू आनी चिकाटीचें व्याक्तीमत्व आशिल्लें. कांतार हो ताचो घोस्ताचो विशय. खंयच्या तियात्रांत कोणें नवें कांतार बरयलां हाची ताका जाण आशिल्ली. तशेंच तो कांताराच्या लेखनाची आनी संगीताची बारीकसाणेन चिकीत्सा करतालो. नित्या एक बरो वाचक आशिल्लो. कोंकणींत कोणे नवें कितें बरयलां ती ताका ज्युस्त खबर आसताली. हाचें उदाहरण म्हणळ्यार गोव युवा महोत्सांत कवन काऴजांतलें सर्तीक कवीता संग्रह आनी रंगमाची सर्तीक कवीता संग्रह नेमपाचेर निमणो शब्द नित्याचो आसतालो. इतलेंच न्हय तर आमी परिक्रमा सुरू केल्या उपरांतूय अनुसर्जन आनी अनुवादाक नित्याच संग्रह सुची करतालो. गोंया भायर वसपी कोंकणी लोकांकडे नित्याचें आगळें नातें. देखून तो तांका भेट दितालो, भुरग्यांक घेवन अभ्यास भोवंडी काडटालो आनी सगळ्यांक महत्वाचें म्हणळ्यार तांची जीण संग्राह करतालो. फोटोग्राफीची ताका आवड, देखून डीजीटल कॅमेरा ताच्या कमराकूच आसतालो. कोंकणी अभ्यासक्रमाचे निवडींत, वाचनांत, पपत्र सादर करपाचे बाबतींत नित्या सदांच अभ्यासू आशिल्लो. पूण चळवळीची धडपड ताका केन्नाच एकांत आनी सुसेद दिय नाशिल्ली. जो एका अभ्यासकाक संशोधक करता. आनी होच ध्यास घेवन इतल्या तेंपान नित्यान पी.एच.डी. खातीर नोदणीं केल्ली. ताची पुराय भावंडा आपापल्या पांयार उबीं अशिल्लीं, स्वता गृहस्थींत रमिल्लीं आनी चळवळींत ताची जबाबदारी पेलपी नवे तरणाटे आयिल्ले. पूण काळान घात घेतलो.
दोतोर माधवी सरदेसाय, एकनाथ नायक आनी आतां नित्यानंद नायक ह्यो कोंकणी चळवळीच्यो रक्तवाहिन्यो आशिल्यो ज्यो अकालीन आमच्या भितरल्यान ना जाल्यो. ताणीं निर्मिल्लो कोंकणी चळवळींतलो वावप आजून पूर्ण जावंक ना. तो पेलप आनी फुडें वरप म्हणळ्यारूच हांकां आमच्या मदीं जगोवप.
